Odpowiednia ilość wody w organizmie jest niezbędna do jego prawidłowego funkcjonowania, do zachowania zdrowia, dobrego samopoczucia oraz zachodzenia procesów metabolicznych i reakcji biochemicznych. Z czego może wynikać nadmiar wody i jak się go pozbyć? W poniższym artykule postaramy się znaleźć odpowiedź na te i inne pytania.
Jaka jest prawidłowa ilość wody w organizmie?
Analiza składu ciała wykonana w gabinecie dietetyka pokazuje m.in. jaka ilość wody jest w naszym organizmie, inaczej jak dobrze jesteśmy nawodnieni. W wydruku z analizatora widzimy zarówno procentową zawartość, jak i ilość wyrażoną w kilogramach. Prawidłowa procentowa zawartość wody w ciele kobiety wynosi 45-60%, u mężczyzn 50- 65%, natomiast największa jest u noworodków i małych dzieci- odpowiednio 75% i do 65% u rocznego dziecka, przy czym badanie analizatorem składu ciała jest możliwa dopiero u starszych dzieci.
Rola wody w organizmie
Poniżej przedstawimy jak istotną rolę odgrywa woda w naszym organizmie:
- Odpowiada za prawidłowy przebieg procesów metabolicznych w organizmie. Woda jest rozpuszczalnikiem wielu substancji, bierze udział w transporcie i wchłanianiu składników odżywczych oraz usuwaniu zbędnych produktów przemiany materii.
- Ma istotne znaczenie w procesie formowania kęsów pokarmu i trawienia.
- Pełni funkcję ochronną dla mózgu, gałki ocznej, stawów, rdzenia kręgowego i płodu.
- Pełni rolę termoregulacyjną.
Objawy nadmiaru wody w organizmie
Jeżeli w jakiś sposób dochodzi do zaburzenia w transporcie wody w organizmie, wówczas zaczyna się ona gromadzić w tkankach miękkich. Najczęściej obserwowanym objawem są obrzęki kończyn dolnych, niekiedy występują nawet problemy z założeniem obuwia. Ponadto obrzęk dłoni, zwłaszcza palców, obrzęk twarzy, szczególnie wokół oczu, opuchnięcie brzucha, obrzęk piersi, odczucie zmęczenia, bóle głowy, problemy z koncentracją, ociężałość oraz wzrost masy ciała nie wynikający z przyrostu tkanki tłuszczowej.
Przyczyny zatrzymania wody
Jeżeli parametr dotyczący nawodnienia odbiega od normy, sugerowane jest znalezienie przyczyny takiego stanu rzeczy. Zwłaszcza jeżeli badanie wykonujemy regularnie i widzimy, że sytuacja powtarza się, bądź też z własnych subiektywnych obserwacji czujemy, że płynów metabolicznych zgromadziło się dużo.
W sytuacji kiedy woda gromadzi się w naszym organizmie, zdarza się pierwsze rozwiązanie problemu jakie nam się nasuwa, jest ograniczenie picia. Jest to błąd, ponieważ woda która jest w nadmiarze w tkankach, zgromadziła się być może dlatego, że piliśmy za mało. W skrócie wygląda to tak, że jeżeli jesteśmy odwodnieni, to organizm zaczyna się bronić i wstrzymuje wodę między tkankami. Ważne, żeby nawadniać się zgodnie z naszym zapotrzebowaniem i robić to regularnie. Nie nawodnimy się efektywnie, jeśli naraz wypijemy dużą ilość wody, a później przez kilka godzin nie będziemy uzupełniać płynów.
Uśrednioną wartość dla osoby dorosłej można obliczyć ze wzoru 30ml na każdy kilogram masy ciała (dla osób powyżej 40kg). U osób na diecie bogato błonnikowej oraz kobiet w trakcie karmienia piersią być może trzeba będzie nawet zwiększyć tę ilość. Do picia zlecamy: wodę mineralną, delikatny napar z herbaty zielonej, owocowej, delikatne napary z ziół.
Alkohol również powoduje, że woda gromadzi się w tkankach. Możemy nawet przez kilka dni odczuwać skutki spożycia nadmiaru alkoholu i ten stan wymaga zwiększenia podaży wody przez kilka następnych dni, najkorzystniej jest zacząć się nawadniać już w momencie picia napojów wysokoprocentowych.
Organizm ma tendencję do obrzęków w wyniku niewłaściwej diety, bogatej w produkty przetworzone, o dużej zawartości soli i cukrów prostych, z małą ilością warzyw, owoców. Także wówczas jeśli jemy nieregularnie. Wspaniałym antidotum na nieregularne jedzenie jest korzystanie z cateringu dietetycznego Get Fit i narzucenie sobie dyscypliny w zakresie godzin spożywania posiłków. Smaczna i prawidłowo zbilansowana dieta pomoże nie tylko w osiągnięciu upragnionej sylwetki, ale również dobrego samopoczucia. Poniższe smakołyki znajdą Państwu w naszym menu: Sushi z wędzonym łososiem oraz Owsiane pieguski z jogurtem chałwowym
Mało aktywny tryb życia, praca siedząca i stojąca, zbyt mała ilość snu, długotrwały stres, czyli generalnie niehigieniczny tryb życia będzie podobnie predysponował do nadmiaru wody w organizmie.
Skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków będzie zatrzymanie wody organizmie. Do takich preparatów należą np. tabletki antykoncepcyjne czy leki na nadciśnienie.
Gospodarka hormonalna wpływa na równowagę płynów. Wahania hormonów płciowych powodują, że przed i w trakcie miesiączki kobieta może odczuwać ciężkość nóg, obrzmienie kostek i rąk, opuchnięcie brzucha i zwiększoną masę ciała. Zaburzenia innych hormonów, m.in. hormonów tarczycy mogą dawać objawy w postaci nadmiaru zatrzymanej wody w ciele.
Z innych przyczyn, które należy wskazać to wysokie temperatury oraz długotrwałe przebywanie w niewietrzonych, słabo wentylowanych pomieszczeniach. Czasem niestety geneza problemu jest dużo poważniejsza i wynika z toczącej się poważnej choroby nerek, wątroby, serca czy żylaków.
W jakich warunkach może dojść do odwrotnej sytuacji, czyli odwodnienia?
Utrata wody z organizmu może być wynikiem intensywnego treningu, przebywania w ciepłym i suchym pomieszczeniu, w saunie, podczas upałów, w wyniku biegunki i wymiotów. Nawodnienie organizmu może być mniejsze u osób z nadwagą i otyłością, ponieważ tkanka tłuszczowa zawiera niewiele wody w przeciwieństwie do mięśni. Wodę tracimy również z potem, w czasie choroby przebiegającej z wysoką gorączką, niekiedy w wyniku zastosowanej diety. Już niewielki ubytek wody z organizmu może negatywnie wpłynąć na pracę ważnych narządów takich jak mózg, serce, nerki, płuca, mięśnie.
Jak pozbyć się wody z organizmu i zadbać o jej prawidłowy poziom?
Zmiana w stylu życia może wspomóc prawidłowy bilans wodny organizmu. Ważne jest regularne nawodnianie się zgodnie z zapotrzebowaniem i aktualnymi warunkami w jakich przebywamy.
Zdrowa dieta, oparta o produkty jak najmniej przetworzone, bogata w warzywa i owoce, także te z większą ilością potasu jak banany, pomidory, awokado.
Unikanie dużych ilości soli i produktów, które ją zawierają, np. produkty wędzone, marynowane, ser feta w dużych ilościach, soki z dodatkiem soli. Doprawiania potraw naturalnymi ziołami. Kuchnia dietetyczna Get Fit charakteryzuje się zmniejszonym zużyciem soli oraz cukru, co ułatwia osiągnięcie prawidłowego poziomu wody w organizmie. Przykładowo, w diecie standardowej znajdą Państwo m.in.: Omlety z szynką i warzywami z pełnoziarnistym pieczywem oraz Łódeczki papryki z wielowarzywnym twarożkiem.
Niektóre zioła takie jak: pokrzywa, skrzyp polny, mniszek lekarski, czystek, pietruszka zwyczajna mogą działać wspomagająco.
Ważnym czynnikiem umożliwiającym usunięcie nadmiaru wody z organizmu jest postawienie na aktywny tryb życia, który pomoże w pozbyciu się obrzęków, poprawi krążenie krwi oraz limfy.
Przygotowała: Agnieszka Kula, Dietetyk